a:2:{s:4:"TEXT";s:12708:"ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІ ЖАНЫНДАҒЫ Саяси қуғын-сүргін құрбандарын ТОЛЫҚ ақтау мәселелері жөніндегі облыстық комиссияның құрамы

Облыстық комиссияның 2021 жылғы қызметінің қорытындысы
Сіздің басшылығыңызбен 2021 жылғы 18 қаңтарда Павлодар облысында саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау жөніндегі облыстық комиссия құрылды.
Облыстық комиссияның құрамына мемлекеттік органдардың басшылары (ақпарат және әлеуметтік даму, мәдениет, тілдерді дамыту және мұрағат істері басқармасы), арнайы органдардың өкілдері (полиция департаменті бастығының орынбасарлары мен Ұлттық қауіпсіздік комитеті департаментінің бастығы), мемлекеттік органдардың өкілдері кірді. зиялы қауым, белгілі ғалымдар, облыстық мәслихат депутаттары, өлкетанушылар, облыстық мұрағаттар мен музейлердің басшылары, Павлодар облысына жер аударылған этнос өкілдері қатысты.

Олар Мемлекеттік комиссияның жұмыс топтарына сәйкес, облыстық комиссияның алты бағыты бойынша жұмыс топтары құрылды. Жұмыс тобы 28 адамнан тұрады. Олардың 19 мүшесіне Полиция департаментінің ведомстволық мұрағаттарында және Құқықтық статистика комитетінің облыстық басқармаларында, Павлодар облысының мемлекеттік мұрағатында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге No2 форма бойынша арнайы рұқсаттамалар берілді.

Аймақтағы тарихшылар, заңгерлер, өлкетанушылар, саясаттанушылар, зерттеушілер, құқық қорғаушылар және басқа да зерттеушілер саяси қуғын-сүргіннің жазықсыз құрбандарына халықаралық стандарттар мен құндылықтар негізінде тарихи әділеттілікті қалпына келтіру, олардың халыққа және ұрпақтарына адал да жақсы есімдерін елге қайтару мақсатында келесі мәліметтерге тоқталды:

1) Облыстардағы күштеп ұжымдастыруға ұшыраған шаруа қожалықтарының саны және қазақ отбасыларының қоныс аударуы туралы мынадай мәліметтер:
- 1928 жылы 1 қазанда ауданда 2583 шаруашылықты біріктіретін 177 колхоз болса, 1930 жылы 1 қаңтарда 15055 шаруашылықты қамтитын 339 колхоз болды;
– 1927-1928 жж қысқа астық дайындау науқандары кезінде халық соттарында 893 адам (құлақ, орта шаруа, шаруа) сотталды.
2) 1919-1937 жылдар аралығында 35-тен астам діни ғимараттар қирап, олар қоғамдық кооперативтік ұйымға, ауылдық клубтарға, кеңселерге, мектептерге, қонақүйлерге берілді, кейбіреулері кірпіш болып бөлшектелінді.
Зерттеу нәтижесінде дәстүрлі ислам дінінің 6 өкілі, христиан дінінің 69 өкілі саяси қуғын-сүргіннің құрбаны болды.
3) Сотсыз және тергеусіз атылғандар, сондай-ақ көтеріліске қатысқаны және оны қолдағаны үшін сотсыз қуғын-сүргінге ұшырағандардың көпшілігі «үштік», «екілік», «бестік» «ерекше» ұйымдарының  әрекеттері негізінде ату жазасына кесілді.  Ішкі істер органдарында бұл құжаттарды мұрағат материалдарынан жазып алуға жол берілмейді.

Мұрағаттағы жұмыс топтары мүшелерінің жүргізген зерттеулерінің нәтижесінде Павлодар облысының мұрағаттарында 30 қор, 3607 іс, 1816 ақталған азаматтар анықталды.

Бас прокуратураның Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Павлодар облысы бойынша басқармасының ведомстволық мұрағатында 1922 жылғы РСФСР Қылмыстық кодексінің 58-бабы бойынша НКВД үштігімен сотталғандардың 3391 жеке істері және олардың отбасы мүшелеріне қатысты  істер бар. 

Облыстың 3 қаласы мен 10 ауданында облыстық комиссия мүшелері бекітілді.
Жергілікті жерлерде жұмысты үйлестіру үшін қалалар мен аудандар әкімдіктерінде саяси қуғын-сүргін туралы материалдар жинақтау және облыстық комиссияның жұмысына жәрдемдесу үшін жер-жерлерде әкім орынбасарлары жетекшілік ететін жұмыс топтары құрылды.

Ағымдағы жылдың қараша айында жұмыс топтарының мүшелері облыстың қалалары мен аудандарын аралап, Сіздің тапсырмаңыз бойынша құрылған жұмыс топтарының мүшелерімен семинарлар өткізді.

Сондай-ақ, облыстағы тарихи ескерткіштердің кешенді экспедициясы облыстың үш қаласы мен 10 ауданында зерттеу жұмыстарын жүргізді.

Қалалар мен аудандардан алынған мәліметтерге сәйкес, облыста қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарының 32 жерленген орны анықталды.

Облыстық білім басқармасының «Ақпараттық технологиялар колледжінің» техникалық қолдауымен саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандары жерленген жерлерінің интерактивті картасы жасалды.

Қазіргі уақытта картаның мазмұнын толықтыру жұмыстары жүргізілуде. Айта кету керек, 2012 жылы Павлодар облысының мемлекеттік мұрағаты ашаршылық құрбандарының жерленген жерлерін анықтау бойынша ауқымды жұмыстар жүргізді.
№427 қорда қалалар мен аудандардың ішкі саясат бөлімдерінің ресми мәліметі бойынша 44 жерлеу орны анықталды. Соңғы берілген ақпаратта шамалы сәйкессіздіктер бар. Мәселен, Ақтоғай ауданы 2012 жылы 5 орын, биыл 12 орын туралы мәлімет берген.

2012 жылы Ертіс өңірінен 15 жерлеу орны туралы мәлімет берілсе, биыл аудан орталығындағы 2-ге жуық жерлеу орны ғана.

Сонымен қатар, облыстық комиссия мүшесі мен жұмыс тобының жетекшісі М. Е.Бекмаханова атындағы университеттің Тарих және этнография ғылыми-практикалық орталығының директоры Торайғыров Құдабаев Амантай Жетпісұлының іздестіруі нәтижесінде Ертіс ауданы, Селеті ауылының маңында ашаршылық құрбандарының қорымы табылды.

Осы қорымға арнайы барған экспедицияның барлау қорытындысы бойынша қорымды қоршап, арнайы белгі орнату жөнінде Ертіс ауданының әкіміне ресми хат жолданды. Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын жерлеу орындарының интерактивті картасын толықтыру жұмыстары жалғасады.

Облыстық комиссия мүшелері мен қалалық, аудандық жұмыс топтары қуғын-сүргінге ұшыраған азаматтардың ұрпақтарын еске алу үшін еріктілер пулын жасақтауда. Қазіргі уақытта олар толық жасақталған, олардың қатарында Торайғыров университетінің және Павлодар педагогикалық университетінің магистранттары, студенттері мен мектеп оқушылары бар.

Өңірлік комиссияның және оның жұмыс топтарының қызметін қолдау үшін «Қоғамдық келісім» КММ базасында аймақтық жобалық кеңсе құрылды. Жобалық кеңседе үш қызметкер бар.

Облыстық комиссияның және оның жұмыс топтарының қызметін қаржылық қамтамасыз ету үшін 25 млн 536 мың теңгеден астам қаржы бөлініп, жұмыс топтары мүшелерінің және жобалық кеңсе қызметкерлерінің еңбегін төлеуге және ұйымдастыру техникасын сатып алуға жұмсалды.

Облыстық комиссияның жұмысы туралы облыс тұрғындарын ақпаратпен қамтамасыз ету мақсатында бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілерде ақпараттық жұмыстар жүргізілуде. Facebook әлеуметтік желісінде жобалық кеңсенің парақшасы ашылып, Telegram мессенджерінде арна құрылды.
Сонымен қатар, жобалық кеңсе қызметкерлері мен жұмыс топтарының мүшелері телерадио, баспасөз және ақпарат агенттіктеріне сұхбат беріп, материалдарын жариялайды.

Бұл ретте, Мемлекеттік комиссия төрағасының тапсырмасына сәйкес, облыстық комиссияның жұмыс топтары мүшелерінің зерттеу материалдары негізінде Павлодар облысында қуғын-сүргінге ұшырағандар туралы мақалалар жинағын 2012 жылы желтоқсанда басып шығару жоспарлануда.
";s:4:"TYPE";s:4:"HTML";}